????? ?????? ?????? ??? ??????????
1
????? ??????? ???? ???? ????
????: ??????? ??? ?????? ??????
???? ?????? ???????? ???? ???? ???? ?????? ????? ???????? ??????? ? ??? ??? ??? ????? ?????? ?? ???? ?????? ?????? ??? ????? ???????? ???? ??? ???? ???, ???? ???? ?????? ??????? ???? ???????.2
??? ?? ???? ?????? ????? ?? ??? ????? ?? ???? ?????????? ?? ????? ???? ?????? ???, ??????? ?????? ?? ?????????3 ???????, ???? ????? ??????? ?????? ??? ?????? ????? ? ????????? ?????? ???
??? ????? ????? ????? ????? ???? ???? ????? ???? ??? ???? ???????? ??? ?? ?????? ?? ??? ? ???? ??? ?????????? ?? ??? ????????? ????? ?? ?????? ?????? ????? ?? ?? ??? ??? ? ?? ????? ???? {???? ????????? ???????? ???, ???? ???? ???? ??????? ?? ????? ????} ? ?? ??? ?? ????? ??????? ????? 4 ?? ?????? ???????? ?? ?????? ???? ?? ??????? ???????? (?1122) ??? ??????? ?? ???????, ??? ?????? ?? ??? ???? ???? ( ????? ????? ??? ???? ??? ???? ??? ???????) ??? ????? ?????? ?????? ?????:{.. ?????? ??? ??? ??????? ?????? ???(...) ?? ??????? ??? ??? ?????? ??????. ??? ????? ?????? ?????? ????????? ??? ??? ?? ?????: ?????? ???? ????? (...) ? ??????: ?????? ? ???? ??????? ?????? ??????? ?? ????? ??????? ??????? ???????? ??????? ? ??????? ? ??????? ? ???????? ? ??? ??? ?? ????? ????? ??? ??? ??????? ???????..}.
??? ??? ??? ????? ????? ????? ???? ????? ?????? ??????? ??? ??????????? ???? ??? ?????? ??????? ?????? ?????????? ???????, ??????? ???? ??????, ???? ???? ?? ?? ?????? ? ??? ????? ??????? ???? ?? ??? ??????? ? ???? ?? ??? ????? ??? " ???? ????? ??????? ?? ??????? ??????? ??????? " (????? ??? ????? ???? ?? ??????)? ? ??? ?????? ??? ????? ?? ???????? ?? ???? ???????? ???????? ??????? ??????? ? ???????? ??? ?????? ??? ?? ???? ?????? ?
"?????? ?????? ??????"? ?? ?? ???? ??????? ??? ??????? ????????? ??????:
( I Rebb a sidi ma yegan?)=
(????? ??? ???? ??????? ?? ??...?). ??? ????? ??????????? ?????? ????? ?? ??? ???????, ???? ????? ??????? ?????? ? ????? ????? ?????? ( ? ?????? ???? ?????? ?????? ?? ??? ?????? ?? ??????? ??????? ? ?? ??????? ?????? ??????????)? ? ?? ????? ?????? ??? ??? ?????? ????????(??????? ??????? ??????? ??????) ?????? ??????? ??? ???? ???????? ????? ????? ????? ??? ???????. ??? ???? ??? ?????? ????? ?? ???????? ???????, ????????? ???? ???? ???? ??? ????? ??? ?????? ???????? ?????? ???? ????? ????? ??????? ???? ?? ??? ???? ?? ????? ??? ?????? ? ???? ?? ???? ??? ?????? ????? ?? ??????? ??????? ??? ??????? ???? ????????? ? ??? ??????? ?????? ?????????? ?? ???? ??? ????? ?????? ????????? ?? ??? ????? ??? ?? ?????? ????? ???? ????? ????? ????? ???? ????? ?
1- ????? ??????? ???????????:
????? ?????? ?? ????? ????? ??????, ????????? ???????? ???? ?? ?? ?????? ??????? ?? ???? ????? ?????? ????? ?? ??? ??????? ? ??? ??? ?????? ??? ?????? ?????????? ???? ???????? ? ?? ????? ?? ???? ???????. ??? ?? ?????? ???? ?? ???? ??? ????? ?????????? ?? ?????? ??????? ? ??? ????? ???????????? ??????? ?? ??? ???????? ?????? ???? ???? ?? ???? ?? ??? ??? ?? ????? ?????? ???? ??????? ? ???????? ? ????? ?????? ?????? ??????? ? ??????? ????????.
? ???? ????? ????? ?????? ? ???? ???? ?? ???? ??????? ?????? ??????? ?? ??????? ??????? ???? ?????????? ?? ?????? ???????? ??? ???? ???????? ????????? ???? ????? ????? ??? ???? ????
(Lexique pan-berbere )
?????? ????? ?????? ??? ????????? ???????? ?????????? ??? ?????? ?? ???? ???? ?? ?????? ???????
2- ???? ???????:
????? ?? ????? ????????? ????????? ???????? ??????? ??? ????? ?????? ?? ????? ???????? ??? ???? ????? ??? ???????? ???????? ????????? ???? ???? ?????? ??? ?????????? ??? ???? ???????.
?-????? ????:
???? ?????? ???? ???? ?????? ?????????? ????? ??????? ???? ????? ?????? ??????????? ? ??? ??? ?????? ???? ??? ??? ?????? ? ???? ???? ?????? ???? ????? ???? ??? ??????? ????????? ? ??????? ?? ?????? ?????? ???????? ?? ????????? ??????? ? ?? ????????? ???????? ?? ?????? ???????
(savant)
???? ?? ???? ?? ???? ?????? ??????? ?? ????? ?????? ? ????????? ??????????????.
? ???? ???? ????? ???? ??????????? ? ????? ???????? ???? ????? ?????? ??????? ?? ????? ??????. ??? ??? ?? ?????? ??????? ?? ????? ?????? ???? ?????????? ????? ???????? ??? ???? ????? ????? ???????? – ??? ??????? ????? ?? ?????? ????????? ????????- ? ?? ?? ??????? ?????????? ????????
–Tamazight commune -
??? ???????? ?????? ?? ??????? ??????? ? ????? ??????? ???????? ???? ???? ??? ?????? ???? ????????.
? ???? ?? ???? ????????? ?????? ?? ????????? ??????:
- ???????? ??? ???????? ??????? ???? ??? ??????? ?:
(Tamezgidan, uzum, tazalit)
- ?????? ????? ?????? ??????? ? ??????? ??? ?? ?????? ???? ?? ????? ?????????.
- ????? ??? ??????? ????? ?????? ?????? ???? ?? ???? ?????? ??? ???????? ?? ??? ??? ???? ????? ????.
- ?????? ?????? ??????? ???? ??????? ??? ?????? " ???? ?????????? ??????? 1980- ?? ????? ?????? ?????? ??????? ??? ?????? ?????.
????? ???? ?????? ??? ????? ?????? ?? ?? ????? ?????? ?????? ? ?????? ?????? ??????? ???? ???????? ???? ?? ???? ?? ????? ???? ?? ????? ??????? ??????? ? ???? ??? ???? ??????? ??????? ?? ???????. ??? ???? ??? ?????? ???? ???? ??????? ??? ?????? ?????? ????? ?????? ??? ?????? ??? "????? ???????" ???? ??? ?????? ???????? ?? ???? ?? ???????? ?????
(Emprunts)
? ?????? ???? ????? ?????? ?? ???????? ???????? ?? ????? ??????? (??? ??? ?????? ?? ????? ??????? ?? ????? "??????? ?? ???? ??????" ?? ?? ?????? ????? ?????? ?? ???????? ????? ? ??????...???????? ?????? ????????.
(???? ...????? ????)
-------------------------------------------------------------------------------------
???????:
1- ?????? ?? ????? ????? ?????? ?? ??? ?????? ??? ??????: Essai de traduction du Coran en berbère ????? ???? ????? ??????? ??: Etudes et Documents Berbères N :10, Edisud;Paris1993, (P241-246)
2- ??????? ??? ????????? ????? ??? ???? ?????? ??? ?????? ?????? ? ?? ???? ????? ?????? ???? ?? ??? ??????.
3- ??? ?????? ????????? (?? ??????? ??????? ?? ???????? ????????) ???? ?????? ??? ?????? ?????? ???? ?????? ????? (???? ?? ??????? ????????????) ? ?? ???? ?????? ?? ????? ???? ???????? ????????? ?????? ???? ?? ?????? ??????????? ??? ????? ?? ???(?????? ??????? ?????? ??????? ??????? ??????? ??? ?? ?????...)